PANPARKS MÜJDESİ
Bartın ve Kastamonu illeri sınırları içinde bulunan Küre Dağları Milli Parkı’nın değeri bir kez daha tescillendi. Küre Dağları Milli Parkı’nın Panparks olmaya hak kazandığı haberi bu hafta ulusal gazetelere de yansıdı. 16-21 Nisan 2012 tarihleri arasında yöremize gelen üç Panparks uzmanı milli parkı baştanbaşa gezip, yöredeki kamu yöneticileri ve sivil toplum temsilcileriyle çeşitli görüşmeler yaptıktan sonra, raporlarını yazarak Panparks merkezine bildirmek üzere ülkemizden ayrılmışlardı. Uzmanlardan edindiğimiz izlenim olumlu yöndeydi, fakat sonucun bu kadar hızlı çıkmasını beklemiyorduk.
Panparks, Avrupa’da yaban yaşamını ve yabanıl alanları barındıran korunan alanların yönetiminde kalitenin arttırılması ve kırsal kalkınmanın teşvik edilmesini sağlamak için oluşturulan bir sertifikasyon sistemi. Küre Dağları Milli Parkı Türkiye’deki 41 milli park içinde bu sisteme girmeye en ciddi aday olarak öne çıkmıştı. Burada hiçbirine haksızlık yapmamak için adını vermeyeceğim isimsiz kahramanların uzun bir süredir yürüttüğü mücadele sonucu milli parkımız bu sisteme dahil oldu. Bu sürece emek vermiş herkese, şu ana kadar Avrupa’da sadece 12 milli parkı kabul etmiş olan Panparks sistemine Küre Dağları Milli Parkı’nı dahil ettikleri için teşekkür ediyorum.
Bir çoğumuz henüz Küre Dağları Milli Parkı’nın önemini yeterince kavrayamamışken, Panparks da ne diye düşünüyordur. Hem milli parkımız, hem de sahip olacağı Panparks Sistemi konusunda kamuoyunu aydınlatmak görevimiz. Bu süreçte kamuoyunu çeşitli haber ve yazılarla aydınlatmaya çalışacağız. İlk olarak BBC’nin önemli seyahat yazarı Nick Easen’in 23 Nisan 2012’de BBC’de yayınlanan yazısını, Orman Mühendisi Gül Akbulut’un çevirisiyle sizinle paylaşmak istiyorum.
Doç. Dr. Erdoğan Atmış
Türkiye Ormancılar Derneği Temsilcisi
23 Nisan 2012
BBC travel feature
Yazan: Nick Easen
Çeviri: Gül Akbulut. Orman Mühendisi
Avrupa’daki Yaban Hayatı Ağı; Pan Parks
Pan Parks koruma organizasyonunda sertifikalı bir milli park olmak için; milli parkın insan müdahalesi olmaksızın en az 10.000 hektar yabanıl hayata sahip olması gereklidir. El değmemiş alanlar koruma, turizm ve insan faaliyetleri bakımından sürdürülebilir bir şekilde yönetilmelidir.
Finlandiya’dan Gürcistan’a 10 ülke arasında uzanan Pan Parks ağına katılmış olan yalnızca 12 park vardır. Bu parkların çekirdek alanlarında hiçbir insan müdahalesine izin verilmemektedir. Yol ve inşaat çalışması, avcılık, balıkçılık, madencilik, otlatma hatta çim kesmek gibi hiçbir müdahaleye izin verilmemektedir.
Pan Park 1997 yılında WWF tarafından kurulan Avrupa çapında bir sivil toplum örgütüdür. Pan Parks’ın amacı 2015 yılına kadar 1 milyon hektar alanı koruma altına almaktır. Şimdiye kadar yaklaşık olarak 330.000 hektar alan koruma altına alınmıştır.
Pan Parks direktörü Zoltan Kun; “Çoğu insan Avrupa’daki gerçek vahşi hayatı bilmiyor” şeklinde açıklıyor. Zoltan Kun; “Bu alanları sevmiyor ve desteklemiyorlar. Turizm bu değişimi sağlayabilir. Çoğu insan bu alanların güzelliğini gördüğü zaman şaşırabilir, bu alanlar, Afrika’da Serengeti’nin ya da Kuzey Amerika’da Yellowstone’un olduğu kadar onlara büyüleyici gelebilir.” diyor.
Parkların tümü halka açık. Hollanda, İngiltere ve Almanya’da bulunan dört tur operatörü aracılığıyla beş parkta sürdürülebilir turizm kapsamında tatil olanağı sunuluyor. Yerel iş ortaklıklarının bulunmasından dolayı, tatilde harcadığınız paranın bir kısmı; bu parklardaki el değmemiş doğanın korunması amacıyla, sürdürülebilir turizme ve kırsal kalkınmaya destek oluyor.
Panparks tur operatörlerinden biri olan, yaban hayatı ve yabanıllık direktörü Dr. Steve Banner “Milli parklarda kurulan bu alanlarda, insan müdahalesi en aza inmekte, biyoçeşitlilik ve yaşam ortamları en üst seviyede korunmaktadır.” diyor.
Bu parklardaki bütün turizm aktiviteleri düşük yoğunluklu ve sürdürülebilir niteliktedir. Yöredeki aileler tarafından işletilen tesislerde, yöre insanlarının rehberliğinde gerçekleştirilmektedir. Panparkslar şehrin gürültüsünden doğaya kaçışın yaşandığı, maceraya açık yerlerdir ve Avrupa’nın en değerli türlerinin yaşadığı ortamların korunmasını sağlarlar.
Bulgaristan Rila ve Central Balkan Milli Parkları
Rila yüksek bitki ve hayvan çeşitliliğine sahip Avrupa’da en önemli coğrafyalardan biridir ve küçük tepelerin arasında yürüyüşler yapabilirsiniz. Derin vadileri, yemyeşil dağları ve ılıman iklimi, biyolojik çeşitliliği keşfetmek isteyenler için Central Balkan Milli Parkı’nı bir sıcak nokta haline getiriyor.
Estonya’nın Sooma Milli Parkı
Sooma bataklık alanlar, taşkın düzlükler ve eşsiz peyzaja sahip ormanlarla doludur. Her mevsim bataklıklar üzerinde kar ayakkabısı ile yürüyüş yapıp, geleneksel kanolar içinde nehirlerde gezinebilirsiniz.
Finlandiya’nın Oulanka ve Archipelago Milli Parkları
Oulanka hızlı büyüyen çam türlerinin ve nesli tehlikede olan bitkilerin bulunduğu bir yerdir. Archipelago Milli Parkı Finlandiya ve Aland Adaları arasında yer alan 4.000 engebeli kayalık ve ormanlık adadan oluşan anakara konumundadır.
Gürcistan’ın Borjumi- Kharagauli Milli Parkı
Borjumi –Kharagauli Milli Parkı, Kafkas dağlarının en iyi korunmuş ormanlık alanlarına sahiptir. Yaz mevsiminde kır çiçekleri çiçek açtığı zaman binicilik için oldukça uygun bir yerdir.
İtalya’nın Majella Milli Parkı
Roma’nın doğusuna yalnızca iki saat mesafede bulunan Majella’da kayalıklarda bulunan kurt izlerini takip edebilirsiniz. Abruzzi dağları, bölgenin en yüksek bölümüdür.
Litvanya’nın Cepkeliai-Dzukija Milli Parkı
Kumullar, nehirler, inişli çıkışlı ovalar ile Cepkeliai-Dzukija milli parkının engin bataklıklarını keşfedin. Kano, yürüyüş ve geleneksel köy mimarisi başlıca çekici özelliklerdendir.
Portekiz’in Peneda-Geres Milli Parkı
Portekiz’in dağ yamaçları boyunca kurt ve asil kartalların son sığınağı olan tek milli parkıdır. Dağ yamaçları arasında yapılacak yürüyüşlerde çeşitli şelaleler görülebilir.
Romanya’nın Retezat Milli Parkı
Romanya’nın ilk milli parkıdır. Ender bitki ve hayvan toplulukları ile Avrupa’daki en geniş dağ ormanı alanlarına sahiptir. Ayrıca birinci sınıf kelebek gözlemciliği alanı ve kuş cenneti olduğu bilinmektedir.
Rusya’nın Paanajarvi Milli Parkı
Dünya’daki en iyi Taiga ormanlarının bulunduğu Paanajarvi’de bazılarında kano yapılabilen el değmemiş su görselliğine sahip 120 göl vardır. Bu göllerde rengeyiği, çalıhorozu ve kerevit(su istakozu) boldur.
İsveç’in Fulujallet Milli Parkı
İsveç’in en büyük şelalesini ziyaret edebilir, kahverengi ayı izlerini takip edebilir, atlı doğa yürüyüşüne çıkılabilir ve köpekli kızaklara binebilirsiniz.
