Günlük yaşantımızın bir parçası haline gelen sosyal medya en temel ihtiyaçlarımızdan biri olan yeme-içme kadar hayatımızda önemli bir hâl aldı. Çoğu zaman bir şeylere bakıp çıkacağım bahanesi ile girdiğimiz sosyal ağlar en az 15-20 dakikamızı harcadığımız uğrak noktalarımız oldu. Yaşam biçimimize de yön veren sosyal ağlar kişisel gelişimimizi etkilerken hayatımızda diğer yandan olumsuz bir takım hasarlar bırakmakta! Bu noktada üyesi olduğumuz sosyal ağları doğru şekilde kullanmak ve üzerimizde oluşturacağı nötr etkileri azaltmak için etkili yöntemler geliştirmeliyiz. Öyle ki sosyal ağlarla olan bağımızı doğru bir biçimde yönetemediğimizde gereksiz zaman kayıpları ve zamansızlık en büyük problemimiz haline geliyor.
Bağımlılığın en önemli nedeni mobil cihazlar
90’lı yılların sonunda yaygınlaşmaya başlayan internet ağı başta dünyada ve ülkemizde olmak üzere teknolojik anlamda yeniliklerinde kapısını açtı. Dijital dünyanın iki ana unsuru olan yazılım ve donanım araçlarının paralel gelişimi, makro olarak kullandığımız teknolojileri bize mikro olarak kullanma imkânı sundu. Özellikle mobil cihazların boyut olarak küçülmesi ve sonra donanım ve yazılım olarak geliştirilmesi insanlar için ergonomik kullanım imkânı sunarken diğer yandan da günlük hayatta en çok haşir neşir olduğumuz araçlar haline geldi. Başta konuşma ve SMS özelliği olan mobil cihazlarımız bugün masaüstü yâda dizüstü bir bilgisayarımızın bize sunduğu özelliklerin %90’nını sunar hale geldi. Mekâna bağlı çalışma sisteminden mobil çalışma sistemine geçişle birlikte mobil cihazlarımız deyimi yerindeyse aklımızı başından aldı. Dijital dünyadaki tüm ihtiyaçlarımızı karşılamamıza donanımsal ve yazılımsal olarak uygun hale gelen mobil cihazlarımız, beraberinde sosyal medyanın da mobil cihaz entegrasyonu ile bağımlılık eğiliminde büyük katkı sağladığını söylemek mümkün!
Merak duygumuzun bağımlılığa etkisi!
İnsanoğlunun genlerindeki merak duygusunun çoğu zaman yine insanların başına büyük dertler açtığını örnekleriyle iyi biliyoruz. Sosyal medya bağımlılığına giden yolda insanoğlunun genlerindeki merak duygusu etkili bir rol oynuyor. Sosyal bir birey olarak geniş bir arkadaş kitlesine sahipsek ve arkadaş kitlemizin eylemlerinin sıkı takip ediyorsak eğer bu bize sosyal ağları ziyaret etmemiz için yeterli bir sebep! Etkili bir sosyal medya kitleniz varsa eğer facebook’ta paylaştığınız fotoğrafın kaç beğeni, twitter’dan attığınız bir tweetin kaç retweet, youtube’dan paylaştığınız bir videonun kaç kişi tarafından izlendiği, instagram’dan paylaştığınız bir fotoğrafın kaç beğeni aldığı paylaşma anından sonra en çok merak edeceğimiz durum haline geliyor. Bu davranış biçimleri sosyal medya kullanıcılarını habersizce birer bağımlı haline getirirken diğer yandan da birer dedektif modunda yaşamın içine sokuyor.
Fenomenler bağımlı mıdır?
Sosyal medya kullanımını normal kullanıcıların birkaç tık ötesinde kullanarak internet âleminde hatrı sayılır bir üne kavuşan fenomenleri bağımlılık kategorisinde değerlendirmek doğru bir yaklaşım olacaktır. Sosyal medyada fenomen olabilmek için sürekli gündemi takip etmek ve sonrasında kreatif içerikler üreterek onları paylaşmak hayli vakit isteyen bir iş! Günün önemli bir zamanını paylaşımlara ve yeni içerikleri oluşturmak için harcayan fenomenler yeterli doygunluğa ulaşana kadar birer bağımlıdırlar. Paylaşımlarının beğeni ve retweet oranlarını sürekli kontrol etmek, kendisi hakkında neler konuşulduğunu takip etmek bile fenomenleri paylaşım yapılan mecraya üst üste defalarca girmesine neden olacaktır. Uzun vadede bu durum bir saplantı haline gelirken beraberinde bağımlılığın da yolunu açacaktır.
Fazlası zarar azı karar
Sosyal medya bağımlılığı çoğu zaman insanlar tarafından kabullenilmese de belli başlı davranış şekilleri bunun en güzel örneğidir. Günün büyük bir kısmını sosyal ağlarda geçirmek, paylaşılan fotoğraf ve iletilere gelen beğeni ve yorumları yakından takip etmek, uzun zaman girilmediğinde açlık hissi gibi ortaya çıkan sosyal medya ağlarına giriş arzusu başlıca bağımlılık belirtileridir. Bunların yanında sosyal ağların kullanıcılarına sunduğu oyunlarda bağımlılıkta etkili birer nedendir. Sosyal medya bağımlılığı ilk bakışta zararsız gibi görünse de aslında insanların beden ve ruh sağlığını gizliden gizliye tehdit etmektedir. Zamanlarının büyük bir kısmını bilgisayar yâda akıllı cihazların başında geçiren insanlar zamanla kas ve iskelet sistemlerindeki ağrılardan şikâyet ederek hastanelere başvurmaktadırlar. Bu nedenle sağlıklı bir yaşam biçimini benimsemek adına her şeyin olması gerektiği kadarını kullanmakta fayda var. Hızla geçen zamanda hayatımızın ilerisi için keşke dememek adına “sosyal medyada eğitim şart!” diyoruz.
